Olej silnikowy to dla jednostki napędowej dokładnie to, czym krew jest dla organizmu człowieka – niezbędnym płynem ustrojowym, który odpowiada za smarowanie, chłodzenie i oczyszczanie. Jego niedobór może doprowadzić do zatarcia silnika, czyli jednej z najpoważniejszych awarii, jaka może spotkać kierowcę.
Nie każde zużycie oleju oznacza jednak usterkę. W wielu przypadkach spalanie oleju w niewielkich ilościach jest naturalne, zwłaszcza w starszych pojazdach lub silnikach o określonej konstrukcji. Ważne jest jednak, by umieć odróżnić zużycie dopuszczalne od alarmującego.
W tym artykule przyjrzymy się głównym przyczynom, dla których silnik pobiera olej, podpowiemy, jak rozpoznać objawy zużycia oraz wskażemy sposoby zapobiegania i ewentualnej naprawy.
Naturalne zużycie oleju vs. usterka
Zastanawiasz się nerwowo dlaczego silnik bierze olej? Wielu kierowców wpada w panikę na widok ubywającego poziomu oleju. Tymczasem należy pamiętać, że każdy silnik – nawet całkowicie sprawny – może w pewnym stopniu „brać” olej. Dotyczy to szczególnie jednostek turbodoładowanych, mocno eksploatowanych lub tych o dużym przebiegu.
Producenci przewidują zazwyczaj pewien margines zużycia. Dopuszczalne normy mieszczą się zwykle w granicach 0,3–0,5 litra na 1000 km, choć w ekstremalnych przypadkach mogą dochodzić nawet do 1 litra. Warto jednak sprawdzić zalecenia konkretnego producenta.
O czym należy pamiętać? Jeśli:
- poziom oleju gwałtownie spada między przeglądami,
- z wydechu unosi się niebieskawy dym,
- silnik pracuje nierówno lub traci moc,
może to świadczyć o problemie wymagającym interwencji.
Główne przyczyny pobierania oleju przez silnik
a) Zużyte uszczelniacze i pierścienie tłokowe
Pierścienie tłokowe to cienkie, metalowe elementy osadzone wokół tłoka. Ich zadaniem jest zapewnienie szczelności między tłokiem a ściankami cylindra oraz odprowadzanie nadmiaru oleju z powierzchni cylindra z powrotem do miski olejowej. Z czasem jednak mogą się zużywać lub zapiec (utracić elastyczność), co prowadzi do przedostawania się oleju do komory spalania.
Podobny problem dotknąć może uszczelniacze zaworowe – ich zużycie pozwala na zasysanie oleju z głowicy wprost do komory spalania przy każdym cyklu ssania.
? Skutek: silnik spala olej, dymi na niebiesko, może dochodzić do osadzania się nagaru i utraty kompresji.
b) Problemy z turbosprężarką
W pojazdach wyposażonych w turbinę, olej smaruje wałek turbosprężarki, który obraca się z prędkością dochodzącą nawet do 200 000 obr./min. Uszkodzenie łożysk lub uszczelnień turbosprężarki może prowadzić do wycieku oleju do układu dolotowego lub wydechowego.
? Skutek: tłuste osady w dolocie, niebieski dym, nagły wzrost zużycia oleju, spadek mocy.
c) Zatkany system wentylacji skrzyni korbowej (PCV)
Zadaniem systemu PCV (Positive Crankcase Ventilation) jest odprowadzanie nadmiaru gazów z wnętrza silnika. Gdy układ zostaje zatkany, w skrzyni korbowej narasta ciśnienie, które może wypychać olej do cylindrów lub przez uszczelki na zewnątrz silnika.
? Skutek: nadmierne ciśnienie, dymienie, wycieki oleju, nieprawidłowa praca silnika.
d) Niewłaściwy olej lub zaniedbane przeglądy
Olej o zbyt niskiej lepkości nie tworzy skutecznego filmu smarnego, co prowadzi do nadmiernego tarcia i przegrzewania. Z kolei olej eksploatowany zbyt długo traci swoje właściwości i przestaje chronić silnik.
? Skutek: szybsze zużycie elementów, osady, spalanie oleju, ryzyko poważnej awarii.
Czy silnik bierze olej? Jak diagnozować problem?
- Obserwacja spalin: Jeśli z rury wydechowej unosi się niebieski dym – zwłaszcza po odpaleniu zimnego silnika lub podczas przyspieszania – to znak, że silnik spala olej.
- Kontrola poziomu i czystości oleju: Zbyt szybki spadek poziomu oleju lub obecność smug na bloku silnika mogą wskazywać na wycieki.
- Pomiary warsztatowe:
- Kompresja: Niski poziom kompresji może świadczyć o zużyciu pierścieni.
- Test szczelności cylindrów (leak-down): Umożliwia dokładniejsze zlokalizowanie nieszczelności.
- Diagnostyka komputerowa: Ujawnia błędy związane z pracą silnika i układem PCV.
Czytaj również: Malowanie felg samochodowych
Nadmierny pobór oleju: Sposoby zapobiegania i naprawy
- Regularna wymiana oleju i filtrów – najlepiej zgodnie z zaleceniami producenta, a nie tylko co 15 tys. km „na oko”.
- Używanie odpowiedniego oleju – zarówno pod względem lepkości (np. 5W-30), jak i norm jakościowych (np. ACEA, API). To szczególnie ważne dla silników z turbiną.
- Naprawy mechaniczne:
- Wymiana pierścieni tłokowych i uszczelniaczy zaworowych.
- Regeneracja lub wymiana turbiny.
- Czyszczenie i sprawdzenie układu PCV.
? Kiedy udać się do mechanika? Gdy zużycie oleju przekracza 1 litr na 1000 km, pojawia się dymienie lub spada moc silnika – nie warto czekać. Im wcześniej problem zostanie wykryty, tym mniejsze ryzyko kosztownej naprawy.
Dlaczego silnik bierze olej?
Silnik pobierający niewielkie ilości oleju to zjawisko naturalne, szczególnie w przypadku starszych jednostek lub samochodów z turbiną. Kluczowe jest jednak rozpoznanie momentu, w którym zużycie staje się niepokojące.
Regularna kontrola poziomu oleju, obserwacja pracy silnika i terminowe przeglądy pozwalają uniknąć kosztownych napraw. A jeśli zauważysz niepokojące objawy – nie zwlekaj z wizytą u mechanika. Odpowiednio wcześnie podjęta interwencja może uchronić Twój silnik przed poważnymi uszkodzeniami.
